Hodowla lasu korzysta z dorobku nauk przyrodniczych, m.in. klimatologii, gleboznawstwa, botaniki czy fizjologii roślin. W pracach hodowlanych leśnicy dążą do dostosowania składu gatunkowego lasu do siedliska. Dzięki temu las jest bardziej odporny na zagrożenia.

Aby osiągnąć drzewostany jak najlepsze oraz dostosowane do lokalnych warunków zbioru nasion głównych gatunków dokonuje się z drzewostanów zarejestrowanych  w Biurze Nasiennictwa Leśnego – stanowią one cenną bazę do pozyskania nasion do produkcji sadzonek. W Nadleśnictwie Wyszków funkcjonuje obecnie 545,99 ha Gospodarczych Drzewostanów Nasiennych (wybranych drzewostanów o wysokiej jakości), 48,61 ha Wyłączonych Drzewostanów Nasiennych (wybranych drzewostanów o wysokiej jakości, chronionych i zagospodarowanych w celu zbioru nasion) oraz 693,38 ha upraw pochodnych, powstałych z nasion pozyskanych w Wyłączonych Drzewostanach Nasiennych.

Wyłączony Drzewostan Nasienny (fot. Andrzej Dańczyszyn)

W Nadleśnictwie Wyszków wypracowano schemat działań pozwalający uzyskać satysfakcjonujące odnowienia naturalne, wykorzystywane obecnie na około 20 % powierzchni wszystkich odnowień. Jeżeli niemożliwe jest naturalne odnowienie lasu – jest on przez lesników sadzony. Sadzonki hodowane są w szkółkach – klasycznych, gdzie produkuje się sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym oraz w szkółkach kontenerowych, z których pochodzą sadzonki mikoryzowane, z zakrytym systemem korzeniowym. W Nadleśnictwie Wyszków funkcjonuje szkółka leśna w leśnictwie Dalekie, w której produkuje się sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym.

Szkółka leśna w leśnictwie Dalekie (fot. Andrzej Dańczyszyn)

Pierwszym etapem życia drzewostanu są uprawy, które poddawane są zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym. Zabiegi te mają na celu stworzenie jak najlepszych warunków dla wzrostu drzew, często o najlepszych cechach wzrostowych i jakościowych.  

Na kolejnych etapach życia drzewostanów przeprowadza się odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne, które pozwalają na prawidłowy rozwój drzew. Głównie odbywa się to poprzez usuwanie drzew chorych, wadliwych, zaatakowanych przez szkodniki owadzie lub grzyby.

Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew. Pozostawia się przy tym pojedyncze drzewa najlepsze, najstarsze, dziuplaste, w celu ich naturalnego odnowienia, zachowania najcenniejszych okazów lub zapewnienia warunków życia dla innych organizmów.

Szczegółowe cele i zasady gospodarki leśnej znaleźć można w Zasadach Hodowli Lasu