Uroczystości rozpoczęła polowa msza święta, po której wygłoszono okolicznościowe przemówienia. Odczytano Apel Pamięci oraz oddano salwę honorową, aby uczcić pamięć wszystkich rodaków, którzy walczyli o niepodległość Polski. Na zakończenie uroczystości delegacje złożyły wieńce i zapaliły znicze pod pomnikiem upamiętniającym tragiczne wydarzenia w Mękalinach.

Pomysłodawcami i organizatorami tegorocznych uroczystości byli Dyrektor, Rada Pedagogiczna oraz Uczniowie Publicznej Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Leśnej Placówki  AK „Mrowisko” w Knurowcu oraz Gminne Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Brańszczyku.

TRAGICZNE ŚWIĘTA W GAJÓWCE MĘKALINY: 

Obszerny masyw leśny położony głównie w widłach Bugu i Narwi zwany Puszczą Białą sprzyjał tworzeniu się, rozwojowi i działalności ruchu oporu w okresie okupacji hitlerowskiej. Spośród wielu tragedii z lat okupacji na tym terenie popełniona została zbrodnia hitlerowska na rodzinie leśników w gajówce Udrzynek w uroczysku Mękaliny w byłym Nadleśnictwie Jegiel. Gajówka Udrzynek, a potocznie Mękaliny, była ostoją ruchu oporu i stanowiła ważny punkt kontaktowy pod kryptonimem Mrowisko w sieci obwodu Opocznik z siedzibą w Ostrowi Mazowieckiej. Była magazynem broni i amunicji oraz skrytką dokumentacji ośrodka Poraj – Poręba. Stanowiła też ważny punkt oparcia na wszystkich trasach dla członków ruchu oporu, rosyjskich uciekinierów z obozów jenieckich w Grądach i Komorowie – stalagów nr 324 i 333. W celach konspiracyjnych docierali do Mrowiska rolnicy, leśnicy, robotnicy leśni i pracownicy różnych instytucji. Konspiracyjną działalność mieszkańców placówki AK Mrowisko w Mękalinach przerwała męczeńska śmierć w pierwszym dniu Świąt Bożego Narodzenia. Rodzina gajowego Pieńkosa wczesnym rankiem 25 grudnia 1943 roku wybierała się na pasterkę do kościoła parafialnego w Porębie, gdyż obowiązująca wówczas godzina policyjna nie pozwalała odprawić nabożeństwa w dniu Wigilii, o północy tak jak nakazywała tradycja.

Dzięki dociekliwości znanego regionalisty, autora przewodników, prac i książek historycznych na temat ziemi ostrowskiej, Mieczysławowi Bartniczakowi został zamieszczony w Tygodniku Ostrołęckim z dn. 20 – 27 grudnia 1987r. artykuł pt. Święta w Mękalinach, który przedstawia tragiczne losy gajowego Pieńkosa, jego rodziny i osób przebywających w tym czasie w gajówce. Traktem przybył niepostrzeżenie – przez wieś Budykierz – hitlerowski oddział terrorystyczny z Ostrowi Mazowieckiej. Samochody zatrzymano na przedpolach osady. Wygaszono silniki. Kto mógł przypuszczać, że „nadludzie” są aż tak cyniczni. Że nie uszanują święta o tak doniosłej wymowie. (...) Już o godzinie czwartej hitlerowcy rozciągnęli wokół gajówki pierścień okrążenia.

Niemcy zostali poinformowani, że w Mękalinach ukryta jest broń i że w ogóle jest to miejsce aktywnej konspiracji. Pewni sukcesu przystąpili do rewizji. W poszukiwaniu schowków z bronią przetrząsnęli niemal całą zagrodę. Węszyli w lesie. Broni nie znaleźli. Starosta powiatowy podał w meldunku z 27 grudnia 1943r., że łupem ich padły zaledwie 2 karabiny, 3 pistolety i 70 sztuk amunicji. W tym samym źródle niemieckim uderzenie w Mękalinach zaliczono do zwalczania napadów bandyckich. Do działań skierowano pluton operacyjny policji ochronnej z Ostrowi Mazowieckiej. Stan liczebny oddziału terrorystycznego nie został przez Niemców ujawniony. Wielokrotnie wznawiana rewizja zakończyła się fiaskiem. Niemcy szukali podręcznego magazynu broni. Znalezione karabiny i pistolety nie mogły ich zadowolić. Ludzi z gajówki poddano najcięższej próbie. Bito kijami i kolbami karabinów, kłuto bagnetami. Hitlerowcy nie zdołali wymusić żadnych tajemnic, torturowani pozostali wierni żołnierskiej przysiędze. Broń i amunicja znajdowały się w brogu z sianem i pod podłogą spichlerza, których Niemcy nie znaleźli, a mieszkańcy gajówki nie wyjawili, pomimo fizycznego znęcania się nad nimi aż do utraty życia.

W mordzie dokonanym przez Niemców 25 grudnia 1943 roku w Mękalinach, gajówce Udrzynek zginęli męczeńską śmiercią, nie zdradzając tajemnicy konspiracyjnej, wszyscy mieszkańcy gajówki – wszyscy byli członkami ruchu oporu i żołnierzami Armii Krajowej

Źródło: Publiczna Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Leśnej Placówki  AK „Mrowisko” w Knurowcu. https://spknurowiec1.edupage.org/about/?subpage=1